Poznaj zakulisowe strategie i sekrety stosowane przez najskuteczniejsze firmy produkcyjne na świecie.
Są to potężne taktyki, które wdrażałem w firmach w wielu branżach… i mogą one działać również dla Ciebie.
Efekty byczego bicza
Czym jest efekt byczego bicza?
Efekt byczego bicza (Bullwhip Effect) to zjawisko logistyczne, związane z tym, że nie można prawidłowo oszacować wielkości popytu poszczególnych uczestników łańcucha dostaw.
Efekt byczego bicza tworzony jest w momencie, kiedy każda firma w łańcuchu dostaw patrz tylko i wyłącznie na popyt swojego bezpośredniego odbiorcy, a nie klienta końcowego. W związku z niemożliwością oszacowania dokładnego popytu, firmy chcąc zabezpieczyć się przed niedoborem wyrobów na magazynie tworzą zapasy bezpieczeństwa. W związku z tym w każdym kolejnym ogniwie łańcuchu dostaw takie zapasy są coraz większe co negatywnie wpływa na wysokość ponoszonych kosztów.
Kiedy powstaje efekt byczego bicza?
Im dalej od klienta końcowego tym większe zapasy są tworzone, aby zapewnić realizację planowanego popytu. Na każdym bowiem etapie łańcucha dostaw pojawia się różnica między rzeczywistym a postrzeganym popytem. Wraz z oddalaniem się od klienta końcowego, w wyniku kaskadowego zwiększania zapasów dochodzi do coraz większej nierównowagi w związku z nieuwzględnianiem zapasów bezpieczeństwa poszczególnych ogniw łańcucha dostaw.
Efekty występowania efektu byczego bicza
Efekt byczego bicza prowadzi do wielu negatywnych konsekwencji. Pierwszym z nich jest nieuzasadniony wzrost nakładów na koszty logistyki (magazynowania). Zbyt duży kapitał ulega zamrożeniu i nie można nim efektywnie zarządzać. Drugim negatywnym efektem jest możliwość doprowadzenia do sytuacji wystąpienia braków zapasów na magazynie. To wydaje się nielogiczne, ponieważ efekt byczego bicza raczej powinien prowadzić do zbyt dużych zapasów na magazynie. Z drugiej jednak strony firmy, które zauważą zbyt duże zapasy w swojej firmie (a nie rozumieją efektu byczego bicza), chcą bardzo szybko zmniejszyć ilość posiadanych zapasów. To może doprowadzić do sytuacji braków stanów magazynowych w przypadku wahań popytu.
Dlaczego efekt byczego bicza powstaje?
Efekt byczego bicza tworzy się w przypadku nieumiejętnego planowania popytu i chęci zabezpieczenia się przed błędami w jego szacowaniu.
Efekt byczego bicza może ulec wzmocnieniu wskutek:
- braku narzędzi i procesów, które poprawiłyby komunikacje pomiędzy poszczególnymi podmiotami działającymi w ramach łańcucha dostaw,
- braku jasno zdefiniowanej strategii planowania łańcucha dostaw,
- pojawiania się zakłóceń w przepływie informacji między poszczególnymi ogniwami łańcucha dostaw.
Jak zmniejszyć efekt byczego bicza w logistyce?
Na każdy problem można znaleźć rozwiązanie. Należy jednak mieć świadomość, że aby całkowicie uodpornić się na efekt byczego bicza, należy wdrożyć kompleksowe i systemowe rozwiązania, które będą utrzymywane długoterminowo w firmie.
Efekt byczego bicza powstaje wskutek nieumiejętnego prognozowania popytu. Dlatego też każde działanie pozwalające na zwiększenie dokładności prognozowania będzie skutkowało zmniejszeniem negatywnego oddziaływania efektu byczego bicza.
Jednym z rozwiązań jest wdrożenie systemów informatycznych, które pomogą w planowaniu logistycznym. Taki system powinien integrować firmy znajdujące się w łańcuchu dostaw. Dzięki temu informacja jest łatwo i szybko dostępna. To wszystko powoduje, że poszczególne firmy mogą szybko zareagować na wahania popytu i tym samym zmniejszyć wysokość tworzonego zapasu bezpieczeństwa. Jednocześnie pozwala to na dokładniejszą prognozę popytu.
Efekt byczego bicza można również w dużym stopniu zmniejszyć wewnątrz firmy. Należy jednak wytworzyć kulturę organizacyjną umożliwiającą łatwy przepływ informacji. Tylko odpowiedni przepływ informacji jest gwarantem sukcesu. Efekt byczego bicza ujawnia się w sytuacji kiedy miedzy działami czy firmami w łańcuchu dostaw występuje duża podejrzliwość i niechęć do ujawniania informacji, które spowodowałyby wzrost wydajności i efektywności funkcjonowania łańcucha. Firmy boja się ujawniać takie informacje w obawie przed wykorzystaniem swojego know how przez inne firmy. Tutaj jednak chodzi o to, aby firmy dzieliły się informacjami o planowanym popycie, co spowoduje, że będzie można uniknąć kaskadowego budowania zapasów bezpieczeństwa w ramach danego łańcucha dostaw.
Popyt wynikający z zapotrzebowania klienta końcowego jest najważniejszy i to on powinien decydować o wielkości produkcji wszystkich firm w łańcuchu dostaw.
Aby uniknąć problemów z uwzględnianiem w swoich działaniach zbyt dużych zapasów bezpieczeństwa, każdy dostawca powinien zwrócić uwagę na prognozowany popyt klienta końcowego, a nie tylko na popyt bezpośredniego odbiorcy tworzonych wyrobów.
Nadmierne zapasy generują dodatkowe niepotrzebne koszty. Koszty, które w łatwy sposób można zlikwidować. Dodatkowo dzięki odmrożeniu kapitału firma będzie go mogła efektywniej wykorzystać. Wystarczy usprawnić działanie w łańcuchu dostaw między poszczególnymi podmiotami rynku i zacieśnić między nimi współpracę, aby osiągnąć oczekiwane korzyści.
O efekcie byczego bicza należy pamiętać już na etapie wyboru kontrahentów. Należy rozpatrywać współpracę tylko z tymi firmami, które nie boją się udostępniać danych o planowanym popycie, a także o wielkości utrzymywanych zapasów. Dzięki temu dużo łatwiej będzie można wdrażać wspólne strategie zarządzania łańcuchem dostaw.
Kolejną bardzo ważną kwestią jest ustalenie wewnętrznych procedur i wyznaczenie osób odpowiedzialnych za odpowiednią kontrolę i analizę nowych informacji. Dzięki temu cały czas ktoś będzie czuwał nad napływającymi informacjami, co umożliwi szybkie podejmowanie decyzji w ramach danego łańcucha dostaw.
Przede wszystkim, efekt byczego bicza niekorzystnie wpływa na pracę magazynu i skutkuje gromadzeniem zbyt dużej ilości zapasów względem rzeczywistego zapotrzebowania. Dzięki zastosowaniu wyżej wymienionych rozwiązań, firmy są jednak w stanie zapobiegać temu niekorzystnemu zjawisku, co spowoduje bardziej efektywne wykorzystanie kapitału.
ROBERT KAJZER
Pomaga firmom produkcyjnym podwoić produkcję i drastycznie zwiększyć zyski poprzez wdrożenie nowatorskich technik i metod planowania produkcji i optymalizacji procesów biznesowych.
Autor książki “Planowanie produkcji w praktyce” .
Potrzebujesz pomocy? Napisz tutaj.
Krótko o mnie
Twórca Systemu do Planowania Produkcji, autor książki Planowanie produkcji w praktyce i konsultant specjalizujący się w planowaniu produkcji i optymalizacji procesów biznesowych.
Kontakt do mnie
© 2021 Robert Kajzer